۱۳۸۹ خرداد ۳۰, یکشنبه

مقاله به مناسبت سی و سومین سالروز شهادت دکتر علی شریعتی



[ زندگینامه دکتر علی شریعتی ]
علی شریعتی، درآذر 1312، دیده به جهان گشود. پس از اتمام دبیرستان، در هفده سالگی، به ادامه ی تحصیل در دانشسرای مقدماتی مشهد پرداخت ودوسال بعد به معلمی مشغول شد. بیست وسه ساله بود که به ترجمه اباذرغفاری پرداخت وسپس وارد دانشکده ی ادبیات مشهد شد ونخستین تجربه ی دستگیری و زندان در این دوران اتفاق افتاد. شریعتی ، پس از اخذ رتبه ی اول و فارغ التحصیلی از دانشگاه، در سال 1339 برای ادامه ی تحصیل در رشته ی تاریخ وجامعه شناسی ورهسپار فرانسه شد.او، در سه سال اقامتش در این سرزمین، همراه تحصیل به سازمان آزادی بخش الجزایر پیوست و به همین اتهام در پاریس به زندان افتاد. در سال 1343، پس از اخذ مدرک دکترا، هنگام ورود به ایران دستگیر شد و او رابه زندان قزل قلعه فرستادند. سال بعد، با توجه به سابقه ی فعالیت های سیاسی، به عنوان معلم مشغول به کار شد و سپس در دانشگاه مشهد استادیار تاریخ شد. سخنرانی های شریعتی ، در حسینیه ی ارشاد، از سال 1346 آغاز شد و با بسته شدن حسینیه، وی نیز هجده ماه را در زندان بسر کرد.پس از آزادی مدتی در مشهد و تهران بود و عاقبت در اردیبهشت 1356 رهسپار لندن شد و در 29 خرداد همین سال، در چهل و چهار سالگی، به محبوب پیوست.

[ درس گفتارهایی از دکتر علی شریعتی ]
غالب روشنفکران در سال های اخیر این طور فکر می کنند که دیگر حرف زدن فایده ای ندارد واز درد سخن گفتن بیهوده است به نظر من در این مورد یک سهل انگاری پیش آمده زیرا ما تا کنون حرف نمی زدیم و از درد سخن نمی گفتیم و درباره درد تحلیل و دقت علمی درست نمی کردیم بلکه فقط از درد می نالیدیم کسانی که وارد عمل شدن و مشکلات و انحرافات و بدبختی هایی را که در مرحله عمل انسان تجربه می کند ، دیدند و تجربه کردند خوب می فهمند و احساس می کنند که تاچه حد در باره درد کم حرف زده ایم و درباره شناخت دردها و فسادها و انحرافات آگاهیمان اندک است !
چگونه ما می توانیم بگوییم که دردها را می شناسیم و به اندازه کافی حرف زده ایم و حالا نوبت عمل است در حالی که ما جامعه مذهبی هستیم و باید مبنای عملمان مذهبمان باشد و هنوز این مذهب را نمی شناسیم .
تاوقتی که ندانیم چه می خواهیم ؟ نمی دانیم که چه بکنیم این است که اولین وظیفه ما شناخت مذهب و مکتبمان است و ما در این راه متأسفانه بعد از قرنها که از نظر تاریخ انتساب به این دین بزرگ داریم ، هنوز باید از شناخت مذهب مان شروع کنیم .
در اسلام انسان موجودی است که امانت دار خداست و بر گیرنده ی امانتی که خدا بر زمین و آسمان و کوه ها عرضه کرد و نپذیرفتند امانت را انسان برداشت یعنی مسئولیت را پذیرفت که امانت همان مسئولیت است ، پس انسان به خاطر انسان نیست ، انسان آزاد غیر مسئول نیست ، آزاد مسئول است .
آیا هنر مند کسی است که ارزش های مجرد هنری را آنچنانکه خود می گزیند و بر اساس ملاک هایی که خود می پسندد خلق می کند ؟ و یا هنرمند آفریننده و خلاقی است که پیش از اصالت دادن به اثر خویش خود را مسئول انجام تعهدی می داند و اثرش را وسیله ای برای رسیدن به هدفی که رسالت خویش می شمارد .
از قول نیچه یک جمله می گویم : هنر برای هنر ، علم برای علم و شعر برای شعر فریبی است برای پوشاندن نعش بودن هنرمند یا دانشمند و آبرومندانه جلوه دادن گریزش از تعهد مسئولیت های اجتماعی !
وقتی علم از دسترس مردم دور شد از هدایت مردم و تعهد مسئولیت سر باز زد و منزوی و گوشه نشین و پارسا شد لقمه بسیار چربی می شود که به سادگی در اختیار قدرت ها قرار می گیرد .
هنر را برای هنر دوست بداریم ، یعنی مردم را با لذتها و زیبایی های مجرد سرگرم کردن و هنر را نیز سرگرم خلق این تفنن های ذوقی کردن ، که فقط کسانی بتوانند از آن لذت ببرند که در رفاه مادی و اجتماعی بسر می برند و می خواهند فراغتشان را به فعالیت های هنری بپردازند و خلاصه شکم گنده های خرپولی که در مزایده و گالری ها تابلوهای هنری می خرند . به قیمت هایی که آوازاش بپیچد ! آنها که از هنر فقط پول دارند و هنر مکیدن و کید!
این است که می بینیم هنر در خدمت هنر به هنر در خدمت اشرافیت و رفاه تبدیل می شود و تابلو نقاشی که برای دل خویش نقاشی می کند بی توجه به آنکه مردم بپسندند یا نپسندند و به درد مردم بخورد یا نخورد فقط و فقط طعمه دهان مناقصه و مزایده هایی است که به کاخ میلیاردرها می انجامد . سلب مسئولیت از علم ، ادب ، شعر و هنر ، اصل فریب قدرت های مسلط بر بشریت است تا انسان را از بزرگترین سرمایه ها و عوامل نجات و رفاه و ترقی محروم کند و دانشمندان و هنرمندان را که بزرگترین سرمایه زندگی بشری اند از متن جامعه بیرون براند و در لابراتوارها و کلاس های در بسته دانشگاه ها محصور کند . پس تو به عنوان یک هنرمند باید تکلیف خود و مردم را روشن کنی و مرز های اعتقادیت را مشخص سازی که هنرمند آزاد فریبی بیش نیست ، یا باید به خلق بپیوندی و کمر به نجاتشان ببندی یا به دشمنان خلق و فضیلت... راه سومی نیست .



منابع :
· روش شناخت اسلام
· مسئولیت شیعه بودن